Tamamı blok zinciri içerisinde çalışan yazılım sistemlerinin yönettiği, merkezi yapı barındırmayan finans eko sistemine merkeziyetsiz finans, kısaca DeFi denmektedir. Son yıllarda kullanımı artan kripto paralarla birlikte popülerliği oldukça artmıştır. Geçtiğimiz 2-3 yıllık dönemde kripto para ve blokzinciri dünyası parasal değer ve kullanıcı sayısı açısından hızla büyümeye başlamıştır.
Geleneksel finans yapılarını analiz eden kişi ve kurumlar, bu yapılardaki problemleri tespit ederek bazı çözümler üretmeyi düşünmüşlerdir. DeFi kavramı da bu noktadan türeyerek günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Geleneksel finans sisteminde bazı sorunlarla karşılaşmak olasıdır. Bu sorunlar şunlardır:
- Merkezi yapılarda “Hata Toleransı” oldukça düşüktür.
- Ulusal ve Uluslararası Alternatif Finansal Enstrümanlara ulaşım oldukça zor.
- Üçün parti kurumların ya da aracıların finansal varlıklarınız üzerinde ebedi kontrol riski bulunmaktadır.
DeFi Kullanım Alanları
- Borsa
Elinizde bulunan kripto paraları takas edebilmeniz için borsaya ihtiyacınız vardır. Dünyanın en büyük kripto para borsaları merkezidir. Bu merkeziyetçiliğin varlıklarınızın üzerinde risk oluşturmaması için Uniswap gibi aracı kullanmayan DEX’ler yardımı ile kripto paralarınızın üzerindeki tek kontrol sizin elinizde olur.
- Sigorta
Akıllı sözleşmelerde yer alan kripto paralar, olası kilitlenmelerde sözleşme içindeki açıklara karşı oldukça savunmasız bir hal alacaktır. Akıllı sözleşmelerin kodları denetlenmiş bile olsa güvenli olup olmadığı konusunda kesin bir yargı yoktur. Bu risklerden dolayı merkeziyetsiz bir sigorta kullanmak en doğru çözüm yolu olacaktır.
- Ödeme İşlemleri
İki kişi arasındaki ödeme merkeziyet olmadan güven içinde gerçekleşebilir. DeFi protokolleri ister günlük, ister haftalık, ister aylık ödemeler kontrollü ve şeffaf bir şekilde gerçekleştirilebilir.
DeFi Kullanım Avantajları
Merkezi olmayan finans protokolünü öne çıkaran avantajları şunlardır:
- İşlemlerin tümü anonimdir.
- Kayıtların tamamı blokzincir üzerindedir.
- Üçüncül taraftan kaynaklı bir hata riski yoktur.
- İşleyişlerin tümü blokzincir üzerinde çalışan yatırımcılar tarafından ayarlanır.
DeFi Kullanım Dezavantajları
Avantajları kadar dezavantajları da olan bu sistemin dikkat çeken eksileri şunlardır:
- Süreç içinde yapılan hataların tamamı kullanıcı tarafından yapılmış kabul edildiği için sorumluluk da kullanıcıdadır.
- Süreç içerisinde yaşanan kayıpları telafi etme şansı yoktur.
Geleneksel olan finans protokollerinden çok daha iyi bir sistem sunacağını iddia eden DeFi, hem avantajlı kullanım alanları hem de kripto paralar üzerindeki etkinliği ile gelecekteki finans kontrol sistemi olmaya da bir numaralı ad